Przyszłośc opakowań z tworzyw sztucznych
Opakowania z tworzyw sztucznych były rozwijane przez wiele lat, a ich boom rozpoczął się od plastikowej butelki na napoje, nad którą prace rozpoczęły się w latach 60. XX wieku. Na przestrzeni lat, do dziś opracowywane były i są coraz doskonalsze polimery, które cechuje doskonała wytrzymałość, barierowość oraz dodatkowe właściwości sprawiające, że opakowania są bardziej przyjazne konsumentowi. Niestety, jeszcze do niedawna nie zwracano uwagi na kwestię zagospodarowania odpadów, również z tworzyw sztucznych. Z tego powodu wysypiska śmieci zwiększały swoją powierzchnię, a środowisko zostało zanieczyszczone odpadami różnego pochodzenia. Obecnie obserwuje się zanieczyszczenia we wszystkich ekosystemach na Ziemi, przy dużym udziale plastików, o czym przekonujemy się codziennie z różnych źródeł.
Od pewnego czasu Europa stara się skupić intensywnie na problemie odpadów i zmniejszenia ich wpływu na otaczający nas świat. Coraz większy nacisk kładzie się na to, by w odpowiedni sposób radzić sobie z odpadami poprzez wdrożenie hierarchii, według której w pierwszej kolejności unika się produkcji nadmiernej ilości opakowań, a jeśli nie jest to możliwe, to wykorzystuje się je ponownie lub poddaje recyklingowi. Jednak wspomniane działania są obecnie stosowane na różnym poziomie, ale raczej w małym stopniu rozwinięte, zależnie od rodzaju odpadu. Według prezesa Polskiej Izby Odzysku i Recyklingu Odpadów tworzywa sztuczne są poddawane recyklingowi w ilości około 25%, jednak przyglądając się bardziej szczegółowo: butelki PET nawet około 50%, ale przetwarzanie folii giętkich to już poziom bliski zeru. Tu pojawia się pytanie, co jest przyczyną takiego stanu. Butelki wykonane są z jednorodnego, czystego materiału, który jest łatwy do odzyskania i przetworzenia. Z kolei folie giętkie wytwarzane są dotychczas z różnych polimerów, zawierają dodatki ulepszające parametry, co wpływa na możliwości znakowania, sortowania i odzysku.
Mając na uwadze powyższe rynek opakowań giętkich z tworzyw sztucznych przyjął obecnie nowy trend w zakresie ekoprojektowania wyrobów. Szereg organizacji pozarządowych i międzynarodowych prowadziło projekty mające na celu wskazanie najlepszych rozwiązań, które sprawią, że materiały opakowaniowe staną się zdatne do recyklingu i pozwolą na dalsze wykorzystanie recyklatów. Wśród takich organizacji jest stowarzyszenie CEFLEX, do którego należy także SUPRAVIS S.A. Obecna liczba sygnatariuszy to 175 i cały czas rośnie. Wśród nich znajdują się wszyscy uczestnicy łańcucha przetwarzania polimerów: producenci surowców, przedstawiciele firm produkujących opakowania, właściciele marek i detaliści, firmy zajmujące się sortowaniem i recyklingiem odpadów oraz odbiorcy końcowi recyklatów. Tylko takie kompleksowe podejście do tematu pozwoliło na wypracowanie porozumienia odnośnie dalszego działania w kierunku zmniejszenia wpływu odpadów plastikowych na środowisko. Stworzone w ramach CEFLEXu grupy robocze zajmują się kilkoma kwestiami, które są ważnymi zagadnieniami dla poszczególnych członków. W zakresie ekoprojektowania wypracowane i wdrożone zostały wytyczne, których zastosowanie pozwoli na produkcję opakowań nadających się do wykorzystania w Gospodarce o Obiegu Zamkniętym. Wśród nich wskazane zostały rodzaje polimerów, jakie powinny być stosowane, dodatki barierowe, poziomy zadruku i stosowanie farb, barwienie pigmentami, wymiary i kształt, gęstość, obecność dodatków i innych materiałów. Obecne wytyczne ograniczają możliwości stosowania polimerów. Jednak działania CEFLEXu będą kontynuowane co najmniej do grudnia 2025 roku, co pozwoli na dalsze badania nad technologiami rozdzielania opakowań wielomateriałowych, oczyszczania ich i przetwarzania w recyklingu chemicznym. Warto zaznaczyć, że na razie są to wytyczne, jednak prawdopodobne jest, że z czasem Komisja Europejska opracuje przepisy, które zmuszą producentów i wprowadzających opakowania na rynek do przemyślanego stosowania tych wyrobów.
Już teraz na podstawie dyrektyw unijnych kraje członkowskie pracują nad wdrożeniem Rozszerzonej Odpowiedzialności Producentów, którzy mieliby ponosić koszty związane z radzeniem sobie z odpadami z tworzyw sztucznych. W dalszej przyszłości możliwe działania Komisji to wprowadzenie przepisów m.in.:
- określających zasady dla zrównoważonych produktów,
- zobowiązujących producentów wprowadzanie wyrobów zgodnych z zasadami GOZ,
- wymuszających odpowiedni przepływ informacji w łańcuchu wartości,
- zabraniających stosowania materiałów opakowaniowych, których recykling jest zbyt drogi lub niemożliwy,
- ograniczających składowanie lub spalanie odpadów z tworzyw sztucznych.
Podążając za powyższymi trendami oraz wyprzedzając możliwe przyszłe ograniczenia legislacyjne SUPRAVIS S.A. aktywnie śledzi źródła informacji i jednocześnie pracuje nad zrównoważonymi rozwiązaniami, które pozwolą Klientom na stawienie czoła nowym wymaganiom. Obecne prace skupiają się nad wyrobami, które będą zgodne z prezentowanymi obecnie wytycznymi określonymi dla giętkich opakowań plastikowych. Proces ten jest skomplikowany, ponieważ należy zachować parametry opakowań na dotychczasowym poziomie z jednoczesnym wykorzystaniem nowych surowców, które mogą mieć odmienne właściwości od dotychczas stosowanych.
Osiągnięcie stawianych celów oraz ochrona środowiska przed negatywnym wpływem działalności człowieka jest obecnie zadaniem dla każdego ogniwa w łańcuchu. Wiąże się z tym wzajemna współpraca w celu wypracowania funkcjonujących rozwiązań, a także edukacja, szczególnie jeśli chodzi o odbiorców końcowych, którzy będą świadomie wspierali proces zamykania obiegu materiałów.
Źródło i fot.: Supravis