Przegląd mleczarski 10/2024
dr inż. Waldemar Dzwolak
Nadzór nad wyrobem niezgodnym w systemach zarządzania bezpieczeństwem żywności
Streszczenie: Wyroby (surowce, półprodukty i produkty) niespełniające ustalonych wymagań, określane mianem wyrobów niezgodnych, są nieodłącznym elementem każdego systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności. W przypadku wyrobów niezgodnych z kryteriami bezpieczeństwa żywności, tj. wyrobów niebezpiecznych, skuteczny nadzór nad takimi wyrobami ma ogromne znaczenie dla zdrowia i życia konsumentów, a w konsekwencji dla zdrowia publicznego. W artykule przedstawiono teoretyczne podstawy nadzoru nad wyrobami niezgodnymi, w kontekście bezpieczeństwa żywności oraz wymagań norm ISO 22000, BRC i IFS. Opracowanie zawiera charakterystykę rodzajów wyrobów niezgodnych, a także przedstawia zasady postępowania z wyrobami niezgodnymi, identyfikowanymi na różnych etapach produkcji i obrotu żywnością. W artykule podkreślono znaczenie korekcji i działań korygujących ustanawianych po wykryciu wyrobu niezgodnego, a także przedstawiono możliwe sposoby zagospodarowania wyrobów niezgodnych.
Słowa kluczowe: wyrób niezgodny, nadzór nad wyrobem niezgodnym, niezgodności, bezpieczeństwo żywności, jakość, korekcje, działania korygujące
Control of Non-conforming Product in Food Safety Management Systems
Abstract: Products (raw materials, semi-products and products) that do not meet the established requirements, referred to as non-conforming products, are an inherent element of any food safety management system. In the case of products that do not comply with food safety criteria, i.e. unsafe products, effective control of such products is of great importance for the health and life of consumers and, consequently, are crucial for public health. The article presents the theoretical basis for control over non-conforming products in the context of food safety and the requirements of ISO 22000, BRC and IFS standards. The paper contains the characteristics of the types of non-conforming products and presents the rules for dealing with non-conforming products identified at various stages of food production and trade. The article emphasizes the importance of corrections and corrective actions established after identification of a non-conforming product, and presents possible ways of managing non-conforming products.
Keywords: nonconforming product, control of nonconforming product, nonconformity, food safety, quality, corrections, corrective actions
dr inż. Joanna Łuczyńska
Rtęć w mleku i przetworach mlecznych – możliwe zagrożenia
Streszczenie: Praca stanowi przegląd literatury dotyczący zawartości rtęci w mleku, w tym w mleku kobiecym oraz w różnych przetworach mlecznych. Dotyczy charakterystyki drogi powstawania zanieczyszczeń i zagrożenia związanego ze spożywaniem mleka skażonego rtęcią. Mleko i jego przetwory mleczne są podstawowym składnikiem diety i ważnym źródłem związków bioaktywnych, czyli biologicznie czynnych związków naturalnego pochodzenia, tzw. związków odżywczych. Stanowi podstawowe źródło pokarmu dla noworodków i nowo narodzonych ssaków wspierając ich rozwój oraz wzrost. Z drugiej strony, w wyniku picia mleka, zarówno noworodki, jak i osoby w młodym i starszym wieku narażone są na różne zanieczyszczenia, w tym rtęć. Rtęć, w wyniku swoich właściwości, łatwo ulega kumulacji w kolejnych ogniwach łańcucha troficznego i stanowi ryzyko dla konsumentów. Jest metalem toksycznym i może powodować poważne problemy zdrowotne. To rozwój przemysłu i intensywne rolnictwo doprowadziły do zwiększonej koncentracji metali ciężkich, w tym rtęci. Występowanie rtęci i innych metali ciężkich może zależeć od lokalizacji geograficznej zakładów mleczarskich. Ważny jest dobór producentów z regionów różniących się stopniem uprzemysłowienia i w konsekwencji stopniem zanieczyszczenia środowiska. Rtęć może również występować w różnych ilościach na różnych etapach cyklu produkcyjnego. Dlatego też, ważne jest monitorowanie stężenia rtęci, zarówno w mleku kobiecym, jak mleku i przetworach mlecznych przeznaczonych dla noworodków, niemowląt i małych dzieci.
Słowa kluczowe: rtęć, metale ciężkie, zagrożenie, mleko surowe, mleko kobiece, przetwory mleczne
Mercury in Milk and Dairy Products – Possible Risks
Abstract: The work is a review of the literature on the content of mercury in milk, including breast milk and various dairy products. Concerns the characteristics of the route of contamination and the risk associated with consuming milk contaminated with mercury. Milk and its milk products are a basic component of the diet and an important source of bioactive compounds, i.e. biologically active compounds of natural origin, the so-called nutritional compounds. It is the basic source of food for newborns and newborn mammals, supporting their development and growth. On the other hand, as a result of drinking milk, both newborns and young and old people are exposed to various pollutants, including mercury. Due to its properties, mercury easily accumulates in subsequent links of the food chain and poses a risk to consumers. It is a toxic metal and can cause serious health problems. It was the development of industry and intensive agriculture that led to increased concentrations of heavy metals, including mercury. The occurrence of mercury and other heavy metals may depend on the geographical location of dairy plants. It is also important to select producers from regions that differ in the degree of industrialization and, consequently, in the degree of environmental pollution. Mercury may also be present in different amounts at different stages of the production cycle. Therefore, it is important to monitor mercury concentrations in both breast milk and milk and milk products intended for newborns, infants and young children.
Keywords: mercury, heavy metals, danger, raw milk, breast milk, dairy products
em. prof. dr hab. inż. Stefan S. Smoczyński
Triklosan – chemiczny związek występujący w preparatach o działaniu, przeciwbakteryjnym oraz konserwującym, wykrywany w mleku
Czy jest zagrożeniem dla zdrowia konsumentów?
Streszczenie: W pracy podjęto problem z zakresu chemicznych aspektów higieny żywności dotyczący szkodliwych substancji, do których zaliczony został triklosan czyli 5-chloro-2-(2,4-dichlorofenoksy)-fenol. Przedstawiono charakterystykę chemiczną triklosanu, zwracając uwagę na fakt, że związek ten i jego pochodne mogą być syntetyzowane metodami chemicznymi. Powszechne stosowanie triklosanu sprawiło, że obecnie stał się on jednym z najczęściej wykrywanych w środowisku chemicznych zanieczyszczeń, silnie skoncentrowanych w wodach, glebie i w konsekwencji w żywności i za jej pośrednictwem w organizmie człowieka. Dowodem jest stwierdzenie obecności triklosanu w mleku kobiecym. Równolegle poznano szkodliwe działanie triklosanu w odniesieniu do człowieka. Triklosan jest związkiem chemicznym od dawna stosowanym w wielu produktach codziennego użytku, w tym do różnych kosmetyków, dezodorantów, past do zębów, płynów do płukania jamy ustnej, toników, mydeł i kremów antybakteryjnych, środków czystości, płynów do mycia naczyń, preparatów do czyszczenia toalet oraz tworzyw stosowanych do wyrobu naczyń kuchennych, worków na śmieci czy zabawek. W ostatnim czasie zwrócono uwagę na niekorzystne zjawisko występowania większości produktów, które w swoim składzie zawierają triklosan w sieci kanalizacyjnej, a poprzez nieefektywne metody oczyszczania ścieków, dostają się wraz z nimi do środowiska. W podsumowaniu przedstawiono poznane już przypadki występowania szkodliwego triklosanu w wodzie pitnej i wodach otwartych.
Słowa kluczowe: triklosan, naturalny składnik kosmetyków, syntetyczny, przeciwbakteryjny, obecny w środowisku, obecny w mleku, w wodach, zagrożenie zdrowia
Triclosan – a Chemical Compound Found in Anti-bacterial and Preservative Preparations, and Detected in Milk
Is it Hazardous to Consumer Health?
Abstract: This paper addresses the issue of the chemical aspects of food hygiene concerning harmful substances such as triclosan, i.e. 5-chloro-2-(2,4-dichlorophenoxy)phenol. The study presents the chemical characteristics of triclosan, noting that chemical methods can synthesise this compound and its derivatives. Because triclosan is widely used, it has become one of the most frequently detected chemical contaminants in the environment. It is highly concentrated in water, soil, and consequently in food, and is found in the human body, as evidenced by the presence of triclosan in breast milk. At the same time, the harmful effects of triclosan on humans have been recognised. Triclosan is a chemical compound that has been used for a long time in a wide range of articles of everyday use, including a variety of cosmetics, deodorants, toothpastes, mouthwashes, skin tonics, antibacterial soaps and creams, cleaning products, dishwashing liquids, toilet cleaning formulations as well as plastics used to manufacture kitchenware, garbage bags and toys. Attention has recently been drawn to cases of triclosan-containing products being found in the sewage network and entering the natural environment due to ineffective sewage treatment methods. The summary discusses several well-documented cases of harmful triclosan in both drinking water and open waters.
Keywords: triclosan, natural cosmetic component, synthetic, anti-bacterial, found in the environment, found in milk, found in waters, health hazard