Przegląd mleczarski 4/2009
Charakterystyka pojemności buforowej wybranych produktów mlecznych
Streszczenie: Zakwaszanie jest podstawowym etapem technologicznym w produkcji kazeiny kwasowej, napojów fermentowanych i serów. Obecnie znamy już wiele sposobów modyfikacji fizykochemicznych micel kazeinowych w mleku. Modyfikacje te mają wpływ na pojemność buforową, np. kazeinianów, która w dalszej kolejności oddziaływuje na rozpuszczalność. Dla kazeinianu sodu, otrzymany pik zbuforowania przy pH 5,2 koresponduje z właściwościami kwasowo-zasadowymi fosforanu organicznego, powiązanego z kazeiną poprzez serynę i w mniejszym stopniu histydynę, których wartość pK wynosi około 6,6. Również obecność białek serwatkowych w białczanie sodu ma także swój udział w pojemności buforowej.
Słowa kluczowe: jogurt, kazeinian wapnia i sodu, mleko zgęszczone, proszek mleczny.
Characteristic of the buffer capacity of selected dairy products
Summary: Acidification is a fundamental technological step for the manufacture of acid casein, fermented milk and cheeses. Many physico-chemical modifications of casein micelles have been described during milk acidification. These modifications are influenced by the buffering capacity which expresses the ability of a solution. For sodium caseinate, the buffering peak at pH 5,2 corresponded mainly to acid-base properties of organic phosphate from phosphateserine residues and to a lesser extend to histidine residues which have pK values at about 6,6. Moreover, the presence of whey proteins in sodium coprecipitate also contribute to a buffering capacity.
Key words: yoghurt, sodum and calcium caseinate, milk condensed, milk powder.
Rola kwasów tłuszczowych oraz eikozanoidów w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka
Streszczenie: Duże znaczenie dla naszego zdrowia i dobrego samopoczucia ma skład kwasów tłuszczowych diety, a zwłaszcza proporcja kwasów nasyconych do jedno- i wielonienasyconych. Kwasy tłuszczowe wielonienasycone biorą udział w syntezie eikozanoidów – biologicznie aktywnych substancji o charakterze hormonów tkankowych. Prekursorami eikozanoidów następujące kwasy: DGLA, AA oraz EPA. Prowadzone od wielu lat badania wykazały, że zawarte w codziennej diecie tłuszcze zwłaszcza te wielonienasycone, odgrywają istotną rolę w procesach nowotworowych oraz ich terapii. Kwasy EPA, DHA, GLA, DGLA, CLA odznaczają się potencjalnymi właściwościami prozdrowotnymi i przeciwnowotworowymi.
Słowa kluczowe: eikozanoidy, mleko krowie, EPA, DHA, DGLA, CLA, składniki prozdrowotne.
The role of fatty AIDS and eicozanoid In proper functioning of human organizm
Summary: Composition of fatty acids of our diet as well as proportion of saturated fatty acids to mono and polyunsaturated fatty acids has significant influence on human health and well-being. Polyunsaturated fatty acids (PUFA) take apart in synthesis eicozanoids – biologically active substance and natural tissue hormones. Precursors of acid eicozonoids are: DGLA, AA and EPA. Researches, which have been conducting for many years, proved significant role of fats, especially PUFA in human daily diet on cancer processes and therapy. EPA, DHA, GLA, DGLA and CLA acids are characterized as health-benefit and antitumor factors.
Key words: eicozanoids, cow’s milk, EPA, DHA, DGLA, CLA, health-benefit
Firmy z branży mleczarskiej zmieniały się dynamiczne
Streszczenie: W pracy dokonano oceny wyników ekonomiczno-finansowych 16 firm z branży mleczarskiej. Najbardziej dynamiczne firmy (Gazele Biznesu 2008) podzielono na 2 grupy pod względem przychodów ze sprzedaży:
A - przedsiębiorstwa o obrotach do 100 mln zł – 10 firm,
B - przedsiębiorstwa o przychodach ze sprzedaży powyżej 100 mln zł – 6 firm.
Analizując zagregowane w grupach wyniki stwierdzono, że dynamika sprzedaży do 2005 r. w grupie A wynosiła 40,5%, a w grupie B –33,3%. Duże różnice wystąpiły w zakresie rentowności brutto i netto między grupą A i B (około 8 punktów procentowych). Zysk netto na jednego zatrudnionego pracownika był prawie 3,5-krotnie mniejszy w grupie firm powyżej 100 mln obrotu.
Firms of dairy trade were dynamically change
Summary: In this work, the estimation of economic-financial results of 16 dairy trade firms was made. The most dynamic firms (Gazelles of Business 2008) were divided on 2 groups in respect of sales:
A – companies with turnover to 100 mln zł (10 firms), -
B – companies with sales mare than 100 mln zł (6 firms).
Analyssis of results in groups was shown that dynamic of sale to 2005 year was 40,5% in A group and 33,3% in B group. In gross and net return range the high differences were between A and B group (about 8 percentage points). In group of firms with turnover more than 100 mln zł the net profit by one worker was almost 3,5-time lower.
Preferowane kierunki zrównoważonego rozwoju lokalnego przez mieszkańców Gminy Strawczyn
Streszczenie: W Polsce obszary chronione obejmują 33,1% powierzchni kraju, przy czym ich udział w poszczególnych regionach jest zróżnicowany. Największy ich udział odnotowuje się w województwie świętokrzyskim – 63%. W województwie tym wśród 72-ch gmin wiejskich w 49-ciu jest przewaga obszarów chronionych w całości powierzchni. Są to najczęściej parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu. Jedną z takich gmin jest gmina Strawczyn, która w 86% jest położona w obszarze chronionym. W pracy przedstawiono preferowane kierunki rozwoju przez mieszkańców gminy Strawczyn w aspekcie trwałego i zrównoważonego rozwoju. Badania dotyczące rozwoju gminy przeprowadzono wśród 113 mieszkańców, którzy wyrazili swoją opinię za pomocą kwestionariusza ankietowego w taki sposób, który mógł zostać poddany analizie. Badania opierały się na wyrażeniu swojej opinii przez mieszkańców na temat poszczególnych kierunków, to jest: turystyki, usług, rzemiosła, przemysłu, rolnictwa, przetwórstwa rolno-spożywczego oraz w oparciu o ochronę przyrody. Ponadto mieszkańcy wskazali najpilniejsze kierunki działania władz w obecnej chwili, wśród poniższych: zabezpieczenie materialne, ochrona zdrowia i opieka społeczna, kształtowanie świadomości i postaw społecznych, rozbudowa potencjału gospodarczego gminy, kształtowanie i ochrona środowiska, kształtowanie struktury przestrzennej i bezpieczeństwo mieszkańców.
Mieszkańcy jako kierunek rozwoju, wskazywali na działania na rzecz ochrony przyrody, który doceniło 72,3% respondentów (najwięcej z wszystkich kierunków). Z przeprowadzonych badań ankietowych wynika, że rolnictwo (70,4%), turystyka (70,6%) oraz przetwórstwo rolno-spożywcze (62,7%) są głównymi preferowanymi kierunkami rozwoju po za działaniami na rzecz ochrony przyrody. Mieszkańcy za najpilniejsze kierunki działania władz uznali rozbudowę potencjału gospodarczego gminy (66,7%) i bezpieczeństwo mieszkańców (66,0%) oraz ochronę zdrowia i opiekę społeczną (67,0%). Za główne bariery rozwoju respondenci uznali: brak środków finansowych i instrumentów ekonomicznych wspierających dany kierunek rozwoju. Wśród najczęściej wymienianych instrumentów ekonomicznych stwarzających szanse dla danego kierunku rozwoju są wymieniane: bezpłatne doradztwo ekonomiczno-prawne oraz gwarancje kredytowe.
Courses of sustainable development of local preferred by inhabitants of strawczyn municipality
Summary: The area covered by protected areas in Poland sums up to 33,1% and amount of it varies as far as single regions are concerned; the region with the highest percentage of areas covered by tem is in Świętokrzyskie Voivodship – 62%.There are 72 municipalities in Świętokrzyskie Voivodship among which in 49 protected areas cover more than half of the area. These areas are usually landscape parks and protected landscape areas. One of those 49 is Strawczyn municipality, which is covered by protected areas in 86%.
The research was conducted among 110 inhabitants, who expressed their opinions in questionnaires. This dissertation presents the courses of development preferred by the inhabitants of municipality in the aspect of sustainable development. The research was based on inhabitants’ opinions concerning particular courses of development, i.e. tourism, services, handicraft, industry and small business, folk culture and art, agriculture, food processing, and wildlife protection. Moreover, the inhabitants pointed the most urgent courses of actions for local governments from the following: financial security, social and health welfare, shaping the consciousness of social role, development of municipality’s economic potential, shaping and protecting of environment, shaping of spatial structure, safety of inhabitants.
The results show that agriculture and agricultural products (62,7%), agriculture (70,4%), tourism (70,6%) and environmental protection (72,3%) are the most preferred courses of development on the protected areas of Strawczyn municipality, while the inhabitants chose the development of industrial potential, safety of inhabitants, health and social welfare to be the most important courses of actions for local authorities.
Analiza symptomów zagrożenia upadłością przedsiębiorstwa
Streszczenie: W pracy zanalizowano symptomy zagrożenia upadłością firmy różnymi metodami. W tym celu wykorzystano analizę wskaźnikową oraz analizę dyskryminacyjną – test E.I. Altmana i model E. Mączyńskiej. Każdą z analiz zilustrowano przykładem liczbowym z wykorzystaniem danych finansowych celowo dobranego przedsiębiorstwa. Na zakończenie porównano wybrane metody ze względu na najlepszą przydatność przy ocenie sytuacji finansowej firmy.
Słowa kluczowe: analiza sytuacji finansowej, analiza wskaźnikowa, analiza dyskryminacyjna, test E.I. Altmana, model E. Mączyńskiej
Analysis of an enterprise bankruptcy risk symptoms
Abstract: At the work symptoms of threatening with the bankruptcy of the company were analysed with various methods. To this purpose were used financial ratios analysis and discriminant analysis – the test of E.I. Altman and the model of E. Mączyńska. All conducted analyses are based on numerical examples with financial data of the intentionally selected enterprise. At the end of the article, the chosen methods were compared on account of the best usefulness at an assessment of company financial situation.
Keywords: analysis of the financial standing, index analysis, discriminatory analysis, Altman’s test, E. Mączyńska’s model
Biogaz – rozwój w krajach Unii Europejskiej i w Polsce
Streszczenie: Biogazownie produkowały energię z powodzeniem już w XIX w. lecz jako doskonałe źródło energii w Europie docenione zostały dopiero w latach 80. ubiegłego stulecia. Liderami w Europie w wytwarzaniu biogazu są Niemcy i Wielka Brytania, które łącznie wytwarzają niespełna 70% całkowitej produkcji UE. W 2007 Polska odpowiadała za nieco ponad 1% produkcji biogazu w skali europejskiej. Od 2006 produkcja biogazu w kraju oparta jest głownie na biogazie z osadów ściekowych, a w drugiej kolejności- wysypisk śmieci. Od 2008 zauważalny jest też wzrost zainteresowania biogazowniami w rolnictwie. Według dostępnych prognoz produkcja biogazu w Polsce, wynosząca ok. 62,5 ktoe w 2006 r. w 2010 wyniesie ok. 150 ktoe.
Słowa kluczowe: Biogaz, osady ściekowe, biogaz wysypiskowy, biogaz rolniczy
Biogas – development in European Union and Poland
Summary: Biogas plants were working in Europe and Asia already in XIX century, but as a perfect energy source were noticed in 80ties of the last century. Leaders in biogas production in European Union are Germany and United Kingdom, which are responsible for 70% total European generation. In 2007 Poland had 11th place in the biogas production among these countries. From year 2006 polish biogas is produced mainly from sludge in sewage treatment plants and as a second source at the landfills. Since 2008 amount of energy generated from animal manure and plant residues increased for the first time. According to the newest prediction the biogas production in Poland will raise from 62,5 ktoe in 2006 to 150 ktoe in year 2010.
Key words: Biogas, sewage sludge gas, landfill gas, agricultural gas