Przegląd mleczarski 9/2017
dr hab. Paweł Wojciechowski
Etykietowanie mleka i przetworów mlecznych krajem i miejscem pochodzenia
Streszczenie: Informacja o miejscu i kraju pochodzenia jest często wykorzystywana przez producentów żywności jako instrument wyróżnienia swoich produktów, w tym mleka i produktów mlecznych. Coraz częściej, ze względu na ogromny obrót żywności na rynku światowym, także sami konsumenci są zainteresowani pochodzeniem mleka i produktów mlecznych. Zgodnie z unijnym prawem żywnościowym informacja o miejscu lub kraju pochodzenia jest nieobowiązkowa, z tym że przewiduje się kilka wyjątków. Informacja ta jest obowiązkowa w sytuacji, gdyby jej brak mógł wprowadzić konsumentów w błąd, gdy podany został kraj lub miejsce pochodzenia danego środka spożywczego i gdy nie jest on taki sam jak kraj lub miejsce pochodzenia jego podstawowego składnika; gdy wymagają tego przepisy szczególne w odniesieniu do niektórego rodzaju produktów, a ponadto dopuszcza się przyjęcie przepisów krajowych, o ile spełnionych jest kilka warunków. Przepisy krajowe dotyczące obowiązkowego oznakowania kraju pochodzenia w odniesieniu do mleka i produktów mlecznych przygotowane zostały w kilku państwach, a Komisja zaakceptowała przepisy krajowe zaproponowane przez Francję i Włochy. Artykuł przedstawia regulację unijną dotyczącą etykietowania mleka i produktów mlecznych informacją o miejscu i kraju pochodzenia oraz nowe rozwiązania przyjęte w kilku państwach członkowskich w tym zakresie.
Labelling of milk and dairy products by country of origin and place of provenance
Abstract: Country of origin or place of provenance labelling is very often used by food business operators as factor of significance of their products includes milk and dairy products. Increasing of transnational trade cause that also consumers are increasingly interested in the origin of milk and dairy products. In view of the adopted community regulation, it can be considered that the principle is that the information about country of origin or place of provenance is voluntary. However, there are a number of exceptions to this rule, i.e. situations in which information on the country of origin or place of provenance of the food is mandatory. Indication of the country of origin or place of provenance is mandatory, in case if failure to indicate this, could mislead the consumer about the actual country of origin or place of provenance of the foodstuff; when country of origin or place of provenance of a food is given and it is not the same as the country of origin or place of provenance of its primary ingredient; in case of many products on the basis of specific EU legislation and additionally it is permissible to adopt national provisions, provided that several conditions are fulfilled. Several Member States have taken measures to introduce national legislation concerning the labelling of milk and dairy products by country of origin and place of provenance. Until the end of 2016, the Commission approved the national provisions proposed by France and Italy. Article discusses community regulation of country of origin or place of provenance labelling of milk and dairy products and new national provisions in this scope.
mgr Marlena Żarnecka
Oświadczenia żywieniowe i zdrowotne dotyczące żywności
Streszczenie: Artykuł prezentuje procedury dotyczące zgłaszania oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych, jak również kwestie związane z trybem przyjmowania określeń o charakterze rodzajowym. W artykule omówiono również jeden z ostatnich wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczący kwalifikacji komunikacji sugerujących związek żywności ze zdrowiem adresowanych do profesjonalistów medycznych – lekarzy.
Nutrition and health claims made on foods
Abstract: The article presents procedures of application for adopting food and health claims, as well as matters related to procedure for adoption of generic claims. In the article there has also commented on one of the latest judgments of the Tribunal of Justice of the European Union regarding qualification of communications suggesting link between food (consumed) and health addressed to healthcare professionals – doctors.
dr inż. Adriana Łobacz, dr hab. inż. Jarosław Kowalik
Znakowanie produktów spożywczych
Streszczenie: Wszyscy producenci środków spożywczych muszą posiadać wiedzę dotyczącą prawidłowego ich znakowania, co zostało zdefiniowane w aktach prawnych na poziomie krajowym i wspólnoty europejskiej. Nowe wytyczne dotyczące znakowania żywności zostały zamieszczone w Unijnym Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25.10.2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności. Producenci żywności w ciągu trzech lat od opublikowania rozporządzenia musieli dostosować się do nowych przepisów, które zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2014 roku. Wyjątek stanowiło zamieszczanie informacji o wartości odżywczej, którą należało obligatoryjnie stosować od 13 grudnia 2016 roku. Wprowadzenie nowych zasad znakowania żywności miało na celu ujednolicenie i uproszczenie przepisów w tej kwestii w całej Unii Europejskiej oraz zapewnienie konsumentom możliwości podejmowania właściwych i świadomych wyborów przy zakupie żywności.
Labelling of food products
Abstract: Food producers should acquire a knowledge regarding labelling of foodstuff, which was defined in the legislative acts at national and European Union level. New requirements in the issue of labelling food products were established in the Regulation (EU) No 1169/2011 of the European Parliament and of the Council of 25 October 2011 on the provision of food information to consumers. Food producers had three years since the Regulation had been published to fulfill the new requirements which were in force from 1st January 2014. The information regarding the nutritional value was an exception as obligatory it has to be provided from 13th December 2016. The main goal of introducing the new requirements of foodstuff labelling was to standardize and simplify the legislative acts in the European Union, as well as to provide the consumers the possibility to make an appropriate and aware decision when buying food.
mgr Joanna Olszak
Znakowanie alergenów zawartych w żywności w świetle najnowszych wytycznych
Streszczenie: Informacja na temat składników alergennych oraz powodujących reakcje nietolerancji zawartych w żywności jest jednym z obowiązkowych elementów jej oznakowania. Jednocześnie jest elementem niezwykle istotnym, gdyż jego obecność, jak również treść i sposób przedstawienia może mieć kluczowy wpływ na zdrowie szerokiego grona konsumentów. Obecnie obowiązujące przepisy prawa żywnościowego precyzują, które informacje i w jaki sposób należy podawać, jednak z praktyki wynika, że ich właściwe zastosowanie sprawia problemy podmiotom działającym w branży spożywczej. W lipcu br. Komisja Europejska opublikowała zawiadomienie w sprawie deklarowania alergenów, pomocne w interpretacji wybranych przepisów regulujących tę kwestię. Warto zapoznać się z tym dokumentem, gdyż niepełna lub błędna informacja o alergenach może przesądzić o zafałszowaniu produktu.
Allergens labelling in food in light of the latest guidelines
Abstract: Information about substances or products causing allergies or intolerances is one of the mandatory elements of food labels. At the same time it is an extremely important element, as its presence, as well as its content and presentation, can have a major impact on the health of a wide range of consumers. The current food law provisions specify which information should be provided, but practice shows that their proper application is a big problem for the food business operators. In July this year the European Commission has published a COMMISSION NOTICE of 13.7.2017 relating to the provision of information on substances or products causing allergies or intolerances as listed in Annex II of Regulation (EU) No 1169/2011 on the provision of food information to consumers. It is worth to read this document as incomplete or incorrect information about allergens may adversely affect the legal status of the product.
dr Iwona Wiśniewska
Wytyczne dotyczące oceny ryzyka substancji obecnych w żywności przeznaczonej dla niemowląt poniżej 16. tygodnia życia
Streszczenie: Na prośbę Komisji Europejskiej, Komitet Naukowy EFSA opracował wytyczne do oceny ryzyka substancji obecnych w żywności przeznaczonej dla niemowląt poniżej 16. tygodnia życia. W wytycznych tych Komitet stwierdził, że w okresie od urodzenia do 16. tygodnia życia niemowlęta powinny być karmione wyłącznie mlekiem matki i/lub mlekiem początkowym. W tym okresie nie mogą mieć bezpośredniego zastosowania wartości progowe bezpieczne dla zdrowia określone dla poszczególnych substancji i zalecane dla ogółu społeczeństwa. Komitet EFSA zaproponował drzewko decyzyjne ułatwiające ocenę ryzyka substancji obecnych w żywności dla niemowląt poniżej 16. tygodnia życia. Do oceny tej konieczne są dodatkowe informacje, a podejście powinno uwzględniać analizę pojedynczego przypadku.
Guidance on the risk assessment of substances present in food intended for infants below 16th weeks of age
Abstract: Following a request from the European Commission (EC) EFSA Scientific Committee (SC) prepared guidance for the risk assessment of substances present in food intended for infants below 16th weeks of age. In this guidance EFSA SC recommends feeding on breast milk and/or infant formula during the period from birth up to 16 weeks. At this time health-based guidance values for the general population do not apply without further considerations. A decision tree approach was proposed that enables a risk assessment of substances present in food intended for infants below 16th weeks of age. The additional information are needed and the approach to be taken for the risk assessment should be on a case-by-case basis.
dr inż. Waldemar Dzwolak
Dokumentacja przyjazna dla użytkownika w zarządzaniu jakością i bezpieczeństwem żywności
Streszczenie: Dokumentacja opisująca założenia systemowe oraz realizację działań jest jednym z czynników utrudniających skuteczne wdrażanie systemów zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności (SZJiBŻ). W artykule przedstawiono podstawowe informacje dotyczące dokumentacji przyjaznej dla użytkownika, ze wskazaniem korzyści wynikających z tworzenia dokumentów przystępnych dla ich użytkowników. Na przykładzie klasycznych procedur i instrukcji stosowanych w SZJiBŻ, opisano możliwości uproszczenia tej grupy dokumentów w wyniku zastosowania modyfikacji struktury procedur/instrukcji. W opracowaniu zwrócono uwagę na możliwość poprawy skuteczności wdrażania i stosowania procedur/instrukcji SZJiBŻ w wyniku zastosowania prostych wytycznych do tworzenia dokumentacji przyjaznej dla jej użytkowników.
User friendly documentation in the food quality and food safety management
Abstract: Documentation describing fundamental information on the system implemented as well as the realization of activities required, is one of main factors hindering effective implementation of the food quality and food safety management systems (FQFSMS). In article some basic information in terms of the user friendly documentation are presented with an indication of several profits resulting from development of the user friendly documents. On example of classical procedures and instructions applied in FQFSMSs, some possibilities of simplification of considered group of operating documents by modification of structure of the procedures/instructions also are described. In the paper some remarks relating to possible improvement of the FQFSMSs effectiveness resulting from application of simple guidelines on developing of user-friendly documentation are pointed out.
dr inż. Krzysztof Bohdziewicz
Co z tą goudą? Wybrane cechy fizykochemiczne – część 2
Streszczenie: Celem przeprowadzonych badań było porównanie wybranych cech jakościowych handlowych serów gouda. Analizie poddano 24 wyroby serów pochodzących od 12 producentów. Określono ich podstawowy skład i właściwości fizykochemiczne. Stwierdzono znaczne zróżnicowanie badanych wyróżników cech jakościowych, zarówno w obrębie różnych, jak i tych samych producentów.
What about gouda cheese? Selected physicochemical properties – part 2
Abstract: The aim of this study was to compare selected quality attributes of 24 Gouda cheese supplied by 12 dairy plants. The proximate composition and physicochemical properties of the analyzed Gouda cheese were determined. Considerable differences in the examined quality attributes were found between cheese supplied by the same and different producers.
prof. dr hab. inż. Stefan S. Smoczyński
Substancje dodatkowe do produktów spożywczych jako problem higieny żywności w aspekcie chemicznym
Streszczenie: W pracy przedstawiono substancje dodatkowe jako ważny problem higieny żywności w aspekcie chemicznym. Zwrócono uwagę, iż jednym z podstawowych argumentów przemawiających za stosowaniem chemicznych substancji dodatkowych w technologii żywności była konieczność przedłużenia trwałości produktów spożywczych. Przedstawiono podział chemicznych dodatków według pełnionych funkcji – barwniki, konserwanty chemiczne, przeciwutleniacze, regulatory kwasowości, zagęstniki, emulgatory, substancje wzmacniające smak i zapach oraz substancje słodzące. Następnie omówiono substancje dodatkowe pod kątem potencjalnego ich wpływu na organizm człowieka – dodatki nieszkodliwe, substancje dodatkowe o statusie podejrzanych, dodatki wywołujące zaburzenia jelitowe, wywołujące zaburzenia trawienne, wywołujące choroby skóry, uczulenia nerwowe (wysypki), choroby naczyń krwionośnych (zaburzenia ciśnienia) oraz dodatki niebezpieczne, rakotwórcze i zakazane. Wskazano na składniki substancji dodatkowych szczególnie szkodliwych dla człowieka i ich umiejscawianie się w organizmie. W podsumowaniu przedstawiono unormowania prawne krajowe i unijne dotyczące substancji dodatkowych w żywności, w tym w mleku i produktach mleczarskich.
Słowa kluczowe: substancje dodatkowe w żywności, podział, oddziaływanie na człowieka, unormowania prawne
Chemical aspects of food additives as a food hygiene issue
Abstract: This paper presents chemical aspects of additives as an important issue in food hygiene. It emphasises that extending the period of usability of food products is one of the main arguments for using chemical food additives and presents a classification of chemical additives by function – colouring agents, chemical preservatives, antioxidants, acidity regulators, thickeners, emulsifiers, flavour enhancers, sweeteners. Subsequently, it discusses additives in terms of their potential effect on the human body – non-harmful additives, suspected additives, additives which cause intestinal disorders, additives which cause digestive disorders, additives which cause skin diseases, nervous disorders (rash), blood vessels diseases – blood pressure disorders, and hazardous additives, carcinogenic additives and forbidden additives. Particularly hazardous additives and their accumulation in the body are analysed. The summary presents national and European legal regulations concerning food additives, including those used in milk and dairy products.
Keywords: food additives, classification, effect on humans, legal regulations