Przegląd mleczarski 9/2018
mgr Aleksandra Kalińska, dr inż. Marcin Gołębiewski
Jak wybrać krowę, czyli rasy mleczne w Polsce
Streszczenie: Produkcja mleka i hodowla bydła to jedne z najważniejszych elementów polskiego rolnictwa. Pierwsze próby doskonalenia genetycznego bydła w Polsce miały miejsce już w XVI wieku. Dzięki temu w naszym kraju możemy spotkać krowy o różnym potencjale genetycznym, co daje producentom możliwość odpowiedniego doboru rasy w zależności od warunków produkcyjnych w gospodarstwie. Wymaga to jednak szczegółowej oceny możliwości gospodarstwa i potencjalnych zysków.
Słowa kluczowe: bydło mleczne, rasa, wydajność, produkcja mleka
How to choose a cow – dairy breeds in Poland
Abstract: Milk production and cattle breeding are one of the most important part of Polish agriculture. In Poland the first attempts to improve genetic cattle took place in the 16th century. Due to this fact, cows with different genetic merit occur in our country, and it gives producers the possibility of choosing the right breed depending on the production conditions in the farm. However, this decision requires a detailed assessment of condition in the farm and potential profits.
Keywords: dairy cattle, breed, yield, milk production
prof. dr hab. inż. Stefan S. Smoczyński
Ekologiczna produkcja mleka – wybrane aspekty
Streszczenie: W pracy przedstawiono wybrane aspekty ekologicznej produkcji mleka i wyrobów mleczarskich obecnych na krajowym rynku żywności. Przybliżono dane statystyczne dotyczące ekologicznej produkcji mleka w Polsce, w Unii Europejskiej i na Świecie. Uwzględniono aktualne przepisy prawne dotyczące rolnictwa ekologicznego w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej. Zwrócono uwagę na obowiązujące warunki prowadzenia zwierzęcej produkcji żywności ekologicznej, w tym na cechy zwierząt istotne w doborze do hodowli prowadzonej systemem ekologicznym. Szczególnie scharakteryzowano standardy w zakresie dobrostanu zwierząt, poprzez zaspakajanie ich potrzeb związanych z trybem ich życia. Szczegółowo przedstawiono sposób utrzymania i żywienia krów mlecznych, gwarantujące wysoką jakość mleka ekologicznego. Przybliżono też główne cechy mleka ekologicznego i wyrobów mleczarskich w porównaniu do mleka i produktów mlecznych pozyskiwanych konwencjonalnie. Ponadto zwrócono uwagę na opłacalność produkcji mleka ekologicznego. W podsumowaniu przedstawiono trudności i zagrożenia związane z dostępem do mleka i produktów ekologicznych.
Słowa kluczowe: mleko ekologiczne, dane statystyczne, przepisy prawne, cechy mleka, opłacalność produkcji
Ecological production of milk – selected aspects
Abstract: This paper presents selected aspects of ecological production of milk and dairy products available on the domestic food market. Statistical data on ecological milk production in Poland, European Union and the world were provided. The current legal regulations relating to ecological farming within the Common Agricultural Policy of the European Union were considered. Attention was paid to the obligatory requirements for ecological animal origin food production, including animal traits essential when selecting them for ecological farming. Standards of animal well-being were particularly characterized by meeting their needs related to their living conditions. The method of keeping and feeding dairy cows to guarantee high quality of ecological milk was presented in detail. Moreover, the main properties of ecological milk and dairy products in comparison to conventional milk and dairy products were also included in the article. Attention was paid to ecological milk production profitability. In conclusion, difficulties and threats connected with access to ecological milk and dairy products were described.
Keywords: ecological milk, statistical data, legal regulations, milk properties, production profitability
prof. dr hab. Wojciech Ziętara, mgr inż. Marcin Adamski
Procesy adaptacyjne w gospodarstwach z chowem krów mlecznych w warunkach zmiennego otoczenia
Streszczenie: W artykule przedstawiono zmiany zachodzące w „otoczeniu”, szczególnie w rynku, które wpływają na organizację produkcji w gospodarstwach nastawionych na produkcję mleka. Zmiany te wiążą się z szybszym tempem wzrostu kosztów pracy w gospodarce narodowej i cen środków produkcji dla rolnictwa od cen zbytu produktów rolnych. Powodują one spadek jednostkowej opłacalności produkcji i zmuszają rolników do zwiększania skali produkcji. W analizowanych latach 1996-2016 wystąpił silny spadek liczby gospodarstw z chowem krów mlecznych o 79,6%, przy jednoczesnym zwiększeniu średniej liczby krów w gospodarstwie z 2,6 do 8,6 sztuk (wzrost 230%). Określono również zdolności konkurencyjne polskich gospodarstw mlecznych na tle analogicznych gospodarstw z wybranych krajów Unii Europejskiej. Zdolnościami do konkurencji wykazały się polskie gospodarstwa utrzymujące około 30 krów mlecznych, natomiast w pełni konkurencyjnymi były dopiero gospodarstwa utrzymujące ok. 60 krów i powierzchni 60 ha UR. Skala chowu krów mlecznych w analogicznych gospodarstwach zdolnych do konkurencji w badanych krajach, zwłaszcza Niemiec i Holandii była większa niż w gospodarstwach polskich.
Słowa kluczowe: gospodarstwa mleczne, skala produkcji mleka, konkurencyjność gospodarstw mlecznych
Adaptive processes in households with dairy cows under varying ambient
Abstract: The article presents changes occurring in the „surroundings", especially in the market, which affect the organization of production in farms focused on milk production. These changes are associated with a faster rate of increase in labor costs in the national economy and prices of means of production for agriculture from the prices of sales of agricultural products. They cause a decrease in the unit profitability of production and force farmers to increase the scale of production. In the analyzed years 1996 - 2016, there was a strong decline in the number of farms with dairy cows by 79.6%, while the average number of cows on the farm increased from 2.6 to 8.6 units (230% increase). The competitive abilities of Polish dairy farms against the background of analogous farms from selected European Union countries were also determined. The Polish farms maintaining about 30 dairy cows were able to compete, while only farms maintaining about 60 cows and 60 ha of UAA were fully competitive. The scale of rearing dairy cows in analogous farms capable of competing in the studied countries, especially Germany and the Netherlands was larger than on Polish farms.
Keywords: dairy farms, scale of milk production, competitiveness of dairy farms
dr hab. Andrzej Parzonko, prof. SGGW
Czy procesy globalizacji mają wpływ na polski rynek mleka i kierunki rozwoju gospodarstw mlecznych?
Streszczenie: Celem głównym artykułu była próba odpowiedzi na pytanie: Czy procesy globalizacji oddziaływają na polskie mleczarstwo ze szczególnym uwzględnieniem gospodarstw mlecznych? Jak wynika z przeprowadzonych analiz, nie ulega wątpliwości, że procesy globalizacji mają wpływ na sektor mleczarstwa w Polsce. Ze względu, że produkcja mleka przewyższa popyt wewnętrzny oraz zwiększa się import z krajów trzecich, to eksport produktów mlecznych z Polski też wyraźnie ulega zwiększeniu. Od 2006 do 2017 roku wartość eksportu produktów mlecznych z Polski zwiększyła się 2,3 krotnie, z poziomu 923 do 2135 mln euro. Globalizacja, w sposób pośredni dotyka także gospodarstwa mleczne. Przejawia się to m.in. wyrównywaniem cen oferowanych przez zakłady mleczarskie w UE, USA i Nowej Zelandii. Słabością polskich gospodarstw mlecznych jest mała skala produkcji, która determinuje dochodowość gospodarstw mlecznych.
Słowa kluczowe: globalizacja, sektor mleczarski, gospodarstwa mleczne
What is the impact of globalization processes on the Polish milk market and the development of dairy farms?
Abstract: The main goal of the article was to answer the question: How does globalization affect Polish dairy industry? Particular attention has been paid to dairy farms. As follows from the analyzes carried out, globalization processes have an impact on the dairy sector in Poland. Due to the fact that milk production exceeds domestic demand and increases imports from third countries, exports of dairy products from Poland are also clearly increasing. From 2006 to 2017, the value of exports of dairy products from Poland increased 2.3 times, from 923 to 2135 million euros. Globalization also indirectly affects dairy farms. This is done, among others by balancing the prices offered by dairies in the EU, USA and New Zealand. The weakness of Polish dairy farms is the small scale of production, which determines the profitability of dairy farms.
Keywords: globalization, dairy sector, dairy farms
dr inż. Waldemar Dzwolak
Wprowadzenie do systemowego zarządzania bezpieczeństwem żywności wg normy ISO 22000: 2018
Streszczenie: W czerwcu 2018 r. Międzynarodowa Organizacja ds. Normalizacji (ISO) opublikowała nową wersję normy ISO 22000. Artykuł zawiera wprowadzenie do normy ISO 22000: 2018 z prezentacją serii ISO 22000 zawierającą 2 normy międzynarodowe ISO oraz 6 specyfikacji technicznych ISO/TS. W opracowaniu przedstawiono przesłanki opracowania nowej normy, opisano jej nową strukturę, najistotniejsze zmiany, scharakteryzowano uniwersalne zasady zarządzania jakością i przedstawiono najważniejsze terminy oraz definicje zastosowane w normie. Zaprezentowano także cykl PDCA, ustanowiony jako bazowy układ wymagań normy ISO 22000: 2018, ustanowiony w odniesieniu do szczebla operacyjnego, dotyczącego bezpieczeństwa żywności, a także w odniesieniu do szczebla organizacyjnego, związanego z całym systemem zarządzania.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo żywności, cykl PDCA, ISO 22000, system zarządzania bezpieczeństwem żywności, zasady zarządzania jakością
Introduction to the systemic food safety management according to ISO 22000: 2018 standard
Abstract: International Organization for Standardization (ISO) published the new version of ISO 22000 standard in June 2018. The article contains the introduction to ISO 22000: 2018 standard with short presentation of the ISO 22000 series containing 2 ISO standards and 6 ISO/TS technical specifications. In the paper some premises of the new version developing are discussed and the new structure of the standard as well as the most important changes are described. Moreover, the article contains a short characterization of the quality management principles and the most important terms and definitions applied in the new version of the standard. The paper presents the PDCA cycle established as the fundamental setup of the ISO 22000: 2018 requirements which are arranged in terms of the operational level regarding to food safety, and in terms of the organizational level regarding to the entire management system.
Keywords: food safety, PDCA cycle, ISO 22000, food safety management system, quality management principles.
mgr Agnieszka Jeżewska
Mleko i produkty mleczne jako źródło niezbędnych składników odżywczych
Streszczenie: Mleko i produkty mleczne są cennym źródłem składników odżywczych, takich jak między innymi pełnowartościowe białko, wapń, a także witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E i K) czy witaminy z grupy B. W ostatnich latach obserwuje się wzrost spożycia mleka przez Polaków, co jest zjawiskiem pozytywnym, gdyż produkty te mają wysoką wartość odżywczą w porównaniu do niskiej wartości energetycznej.
Temat istotności mleka i produktów mlecznych w codziennej diecie jest w dzisiejszych czasach tematem kontrowersyjnym. Natomiast najnowsza literatura nadal ukazuje mleko i produkty mleczne jako istotne źródło wielu cennych składników odżywczych. W artykule omówiono właściwości mleka i produktów mlecznych oraz ich oddziaływanie na organizm.
Słowa kluczowe: mleko, produkty mleczne, białka mleka, wapń, witaminy A, D, E, K, B
Milk and dairy products as a source of essential nutrients
Abstract: The presence of milk and dairy products in everyday diet is a controversial topic. However milk and dairy products are a valuable source of nutrients as complete protein, calcium and fat-soluble vitamins (A, D, E and K) or B vitamins. In recent years, there has been an increase in the consumption of milk by Poles, which is a positive phenomenon, because these products have a high nutritional value compared to low energy value.
Nowadays, the presence of milk and dairy products in daily diet is very contentious. Whereas the newest literature still exposes those products as an essential source of various important nutrients. The properties of milk and dairy products and their influence on human body are particularized in this article.
Keywords: milk and dairy products, milk protein, calcium, vitamins A, D, E, K, B