Przegląd mleczarski 10/2019
mgr inż. Konrad Wiśniewski
Użytkowanie mleczne bydła w Polsce i w krajach ościennych
Streszczenie: Produkcja mleka towarowego w Polsce od dziesięcioleci opiera się głównie na rasie holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej, a przetwórstwo mleka to jedna z najważniejszych gałęzi krajowej gospodarki rolnej. Jednakże użytkowanych mlecznie w Polsce jest także 11 innych ras. W krajach ościennych ten rodzaj produkcji zwierzęcej również jest silny i rozwijany na bazie głównie ras lokalnych. Produkcja mleka krowiego jest silnie uzależniona od samowystarczalności paszowej w gospodarstwach, a ta od warunków klimatycznych, na które składają się między innymi opady atmosferyczne, jak również długość okresu wegetacji roślin. Polska i kraje ościenne charakteryzują się dobrymi warunkami przyrodniczymi dla chowu bydła użytkowanego mlecznie. Hodowla bydła lokuje się zaraz obok hodowli drobiu oraz trzody chlewnej. Od tej grupy zwierząt gospodarczych pozyskuje się bowiem nie tylko mleko, ale również mięso, które jest wartościowym produktem żywnościowym. Wyróżniającą zaletą mleka jest natomiast znaczna zawartość białka i całej gamy substancji biologicznie czynnych, niezbędnych do prawidłowo zbilansowanej codziennej diety ludzi w różnym wieku [2, 3]. Mleko krowie spożywane jest w postaci surowej, jak i wykorzystywane do produkcji mleka w proszku, masła, napojów mlecznych fermentowanych, serów i wyrobów z tzw. galanterii mleczarskiej. Niektóre z tych produktów stosowane są jako dodatek do wielu innych produktów, na przykład ciast i innego rodzaju wypieków. Mleko jako surowiec dla przemysłu mleczarskiego pozyskiwane jest głównie od krów ras typowo mlecznych. W pracy dokonano przeglądu najczęściej wykorzystywanych ras bydła, użytkowanych mlecznie w Polsce i krajach ościennych.
Słowa kluczowe: bydło, użytkowanie mleczne, cechy użytkowe
Milk performance of cattle in Poland and neighboring countries
Abstract: Commodity milk production in Poland for decades has been based mainly on the Holstein-Friesian black-and-white variety and milk production is one of the main branches of agriculture both in Poland and in the world. However, in Poland are used other eleven breeds cattle. In neighboring countries, this type of animal production is also strong and developed based mainly on local breeds. Cow's milk production is heavily dependent on self-sufficiency in feed on farms, and this on climatic conditions, which include atmospheric precipitation, as well as the length of the vegetation period. Poland and neighboring countries are characterized by good natural conditions for cattle breeding and milk production. Cattle breeding is located next to poultry and pig farming. Not only milk, but also meat, which is a valuable food product, is obtained from this group of farm animals. The distinctive advantage of milk is the significant content of protein and a whole range of active biologically substances necessary for a properly balanced daily diet of people of all ages [2,3]. Cow's milk is consumed in raw form, and is used to produce powdered milk, butter, fermented milk drinks, cheese and products from the so-called dairy products. Some of these products are used in addition to many other products, such as cakes and other types of baked goods. Milk as a raw material for the dairy industry is obtained mainly from typical dairy cows. The paper reviews the most commonly used dairy breeds in Poland and neighboring countries.
Keywords: cattle, dairy use, performance traits
dr hab. Andrzej Parzonko, prof. SGGW
Dochodowość pracy rolnika i jego rodziny w gospodarstwach rolniczych ukierunkowanych na produkcję mleka – ocena zmian w wybranych krajach UE po 2010 roku
Streszczenie: W artykule zaprezentowano wydajność i dochodowość pracy w rodzinnych gospodarstwach mlecznych w Polsce, Danii, Niemczech, Francji, Irlandii i Holandii. Dane pochodziły z sytemu FADN i obejmowały lata 2010, 2015 i 2017. Dodatkowo zaprezentowano zmiany w koncentracji chowu bydła i produkcji mleka w polskich gospodarstwach w latach 2015-2018.
Jak wynika z przeprowadzonych obliczeń, dochodowość pracy w polskich gospodarstwach była ściśle związana ze skalą produkcji. Przeciętnie gospodarstwa mleczne, utrzymujące do 20 krów, osiągały bardzo niską dochodowość pracy, która była mniejsza niż najniższe wynagrodzenie w gospodarce. Gospodarstwa mleczne utrzymujące powyżej 60 krów osiągały dochodowość pracy większą niż przeciętne wynagrodzenie w gospodarce.
Słowa kluczowe: gospodarstwa mleczne, dochodowość pracy, koncentracja produkcji mleka
Profitability of a farmer's and his family's work on dairy farms – assessment of changes in selected EU countries after 2010
Abstract: The article presents the productivity and profitability of work in family dairy farms in Poland, Denmark, Germany, France, Ireland and the Netherlands. The data came from the FADN system and concerned the years 2010, 2015 and 2017. In addition, changes in the concentration of milk production on Polish farms in 2015-2018 were presented.
The research shows that the profitability of work on Polish farms was related to the scale of milk production. On average, dairy farms keeping up to 20 cows had very low labor profitability, which was less than the lowest salary in the national economy. Dairy farms with more than 60 cows achieved labor profitability higher than the average wage in the national economy.
Keywords: dairy farms, labor profitability, concentration of milk production
mgr inż. Aleksandra Kalińska, dr hab. Marcin Gołębiewski
Nanocząstki srebra i miedzi – alternatywa dla antybiotyków w leczeniu mastitis?
Streszczenie: Mastitis, to stan zapalny rozwijający się w gruczole mlekowym krów, mający wieloczynnikowe podłoże. Choroba ta jest jednym z największych problemów w stadach bydła mlecznego, zarówno w Polsce, jak i na świecie. Powoduje ona ogromne straty dla producentów mleka, ponieważ negatywnie wpływa na skład mleka i jego jakość technologiczną. Przyczynami mastitis mogą być różne patogeny: bakterie, grzyby czy nawet algi oraz takie czynniki jak stres, urazy czy toksyny. Na rynku nadal brakuje skutecznych preparatów do profilaktyki, a leczenie mastitis jest często utrudnione ze względu na oporność bakterii.
Słowa kluczowe: mastitis, zapalenie wymienia, nanocząstki, srebro, miedź
Silver and copper nanoparticles – alternative for antibiotics in mastitis treatment?
Abstract: Mastitis is an mammary gland inflammation with multifactorial etiology. This disease is one of the biggest problems in dairy cows farms in Poland but also in other parts of the world. It generates high losses for milk producers, because of negative influence of mastitis on milk composition and it technological value. Mastitis can be caused by different pathogens: bacteria, fungi or even algae and also stress, injuries or toxins. There is still a shortage of effective preventive preparations on the market, and mastitis treatment is often difficult due to bacterial resistance.
Keywords: mastitis, udder inflammation, nanoparticles, silver, copper
inż. Joanna Kulikowska
Żywienie bydła – sianokiszonki, wzbogacanie i wpływ na metabolizm
Streszczenie: Żywienie bydła to najważniejszy czynnik, który wpływa na wydajność i na skład mleka, a więc również na zysk hodowcy. Wszystkie błędy popełnione w żywieniu powodują spadek wydajności, jak również prowadzą do znacznego pogorszenia się stanu zdrowia zwierząt, między innymi wystąpienia chorób metabolicznych. Podstawą żywienia bydła mlecznego są pasze objętościowe. Z tego powodu każdy hodowca powinien zwracać uwagę na zasady produkcji przede wszystkim sianokiszonek. W żywieniu bydła mlecznego niejednokrotnie pomocne są dodatki paszowe, pozwalające na polepszenie zdrowotności i wydajności krów, takie jak tłuszcz chroniony czy selen.
Słowa kluczowe: żywienie, dodatki paszowe, tłuszcz chroniony, selen, sianokiszonka, choroby metaboliczne
Cattle nutrition – grass-silage, improvement and effect on metabolism
Abstract: Dairy nutrition is the most important factor that have effect on catlle performance and milk composition, therefore also on farmer profit. All mistakes made in nutrition can have an influence on decrease in performance, as well as can lead to a significant deterioration of animal health – including the occurrence of metabolic diseases. The basis in dairy cattle feeding are volume feeds. Because of that every farmer should pay attention to the main rules of production mainly grass silage. Feed additives can also improve cow’s health and performance. Protected fat and selenium are often helpful in feeding dairy cattles.
Keywords: nutrition, feed additives, protected fat, selenium, grass-silage, metabolic diseases