Przegląd mleczarski 1/2023
dr inż. Waldemar Dzwolak
Zagrożenia bezpieczeństwa żywności w pozyskiwaniu mleka surowego
Streszczenie: Mleko surowe może być źródłem wielu zanieczyszczeń biologicznych, chemicznych i alergenowych, co ma ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa mleka spożywczego i przetworów mlecznych. W artykule scharakteryzowano ww. grupy zagrożeń bezpieczeństwa żywności związane z produkcją i pozyskiwaniem mleka surowego oraz wskazano najistotniejsze z tych zagrożeń. Opracowanie zawiera także wykaz możliwych źródeł zagrożeń biologicznych i chemicznych oraz ważniejsze wektory oraz drogi transmisji tych zanieczyszczeń w gospodarstwie mlecznym. Ponadto, zestawiono najbardziej typowe środki kontroli/nadzoru nad zagrożeniami bezpieczeństwa żywności, które powinny być stosowane w produkcji i pozyskiwaniu mleka surowego.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo żywności, GAP, GHP, udój mleka, produkcja podstawowa, zagrożenia bezpieczeństwa żywności, mleko surowe, środki kontroli
Food safety hazards in raw milk production
Abstract: Raw milk can be a source of many biological, chemical and allergenic contaminants, which is of great importance for the safety of milk and dairy products. The article describes the aforementioned groups of food safety hazards related to the raw milk production and cow`s milking, and the most important of these hazards were indicated. The paper also contains a list of possible sources of biological and chemical hazards as well as the most important vectors and transmission routes of these hazards on a dairy farm. In addition, the most typical food safety risk control measures that should be used in the raw milk production and cow`s milking are listed.
Keywords: food safety, GAP, GHP, cow`s milking, primary production, food safety hazards, raw milk, control measures
dr inż. Aleksandra Kalińska, dr hab. Marcin Gołębiewski (prof. SGGW)
Dynamiczne testy doju jako nowoczesne narzędzie w profilaktyce mastitis
Streszczenie: Liczne badania potwierdziły ujemną korelację między wydajnością mleczną i liczbą komórek somatycznych (LKS). Wzrost LKS ma wpływ na obniżanie się produkcji, pogorszenie zdrowotności wymienia czy ogólnego dobrostanu zwierząt i jest to szczególnie istotne dla wysokoprodukcyjnych krów HF. Rasa ta jest bardziej narażona na infekcje gruczołu mlekowego, powodujące większe spadki Podobna zależność występuje między LKS, a innymi składnikami mleka, m.in. ilością białka, ponieważ wzrost tego wskaźnika wiązał się z nieznacznym zmniejszeniem jego zawartości w mleku, w tym również kazeiny i białek serwatkowych. Występuje również silna zależność między LKS a rasą bydła mlecznego. Wpływa ona na obniżenie się poziomu najważniejszych albumin, białek osocza krwi czy lizozymu i laktoferyny. W związku z tym jednym z najbardziej niedocenianych czynników zwiększających frekwencję zapaleń wymienia jest stan techniczny użytkowanego systemu doju. Hodowcy zapominają, że serwis to nie tylko wymiana gum strzykowych lecz także kontrola podciśnienia czy wydajność w odbiorze mleka zapobiegająca zjawisku back-flow.
Słowa kluczowe: profilaktyka mastitis, selekcja, dynamiczne testy doju, serwis dojarki
Dynamic milking tests as a modern tool in the prevention of mastitis
Abstract: Numerous studies have confirmed a negative correlation between milk yield and somatic cell count (LKS). The increase in LKS has an impact on the reduction of production, deterioration of udder health or general animal welfare, and this is particularly important for high-producing HF cows. This breed is more susceptible to infections of the mammary gland, causing greater losses. A similar relationship exists between LKS and other milk components, e.g. the amount of protein, as the increase in this index was associated with a slight decrease in its content in milk, including casein and whey proteins. There is also a strong relationship between LKS and the breed of dairy cattle. It reduces the level of the most important albumin, blood plasma proteins or lysozyme and lactoferrin. Therefore, one of the most underestimated factors increasing the frequency of udder inflammation is the technical condition of the using milking system. Breeders forget that the service is not only about replacing the liners, but also about vacuum control and efficiency in milk collection, preventing the back-flow phenomenon.
Keywords: mastitis prophylaxis, selection, dynamic milking tests, milking machine service
dr inż. Joanna Kazimierowicz, prof. dr hab. inż. Marcin Dębowski, prof. dr hab. inż. Marcin Zieliński
Wykorzystanie ciemnej fermentacji psychrofilnej do produkcji biowodoru z odpadów organicznych powstających podczas hodowli i udoju bydła mlecznego
Streszczenie: Nośnikiem energii przyjaznym środowisku jest H2, którego szerokie zastosowanie w energetyce jest uwzględnione w strategii wodorowej EU. Perspektywiczną, lecz wymagającą dalszych badań technologią produkcji H2 jest ciemna fermentacja prowadzona przez bakterie psychrofilne. Celem badań było określenie efektywności wytwarzania H2 przez Bacteroides vulgatus w procesie fermentacji psychrofilnej gnojowicy bydlęcej oraz odpadów pochodzących ze stacji udojowej. Testowany szczep wyizolowano z wód zbiornika śródlądowego pozyskanych z głębokości 40 ± 5 m. Fermentację prowadzono w temperaturze 15 ± 1ºC. W eksperymentach uzyskano 265,5 ± 31,2 ml biogazu/g COD usuniętego, w tym 46,9 ± 2,6 ml H2/g COD usuniętego. W biogazie dominował CO2, którego stężenie wynosiło 79,8 ± 1,9%. H2 stanowił 17,6 ± 1,4%, a zawartość CH4 kształtowała się na poziomie 2,3 ± 0,2%. Obserwowano niskie sprawności usuwania związków organicznych i substancji biogennych z substratu. Badania udowodniły, iż możliwość praktycznego zastosowania tego typu rozwiązania jest ograniczana wieloma czynnikami eksploatacyjnymi oraz relatywnie niską efektywnością technologiczną procesu.
Słowa kluczowe: gnojowica bydlęca, stacja udojowa, biogaz, ciemna fermentacja biowodór, bakterie psychrofilne
Organic waste from farming and milking dairy cattle as a substrate for the biohydrogen production in psychrophilic dark fermentation
Abstract: The environmentally friendly energy carrier is H2, whose wide application in the energy sector is included in the EU hydrogen strategy. A prospective, but requiring further research, H2 production technology is dark fermentation carried out by psychrophilic bacteria. The aim of the study was to determine the efficiency of H2 production by Bacteroides vulgatus in the process of psychrophilic fermentation of cattle slurry and waste form milking station. The tested strain was isolated from the waters of an inland reservoir obtained from a depth of 40 ± 5 m. Fermentation was carried out at a temperature of 15 ± 1°C. The experiments yielded 265.5 ± 31.2 ml of biogas/g COD removed, including 46.9±2.6 ml H2/g COD removed. The biogas was dominated by CO2, the concentration of which was 79.8 ± 1.9%. H2 was 17.6 ± 1.4%, and CH4 content was 2.3 ± 0.2%. Low efficiency of removal of organic compounds and biogenic substances from the substrate was observed. Research has shown that the possibility of practical application of this type of solution is limited by many operational factors and relatively low technological efficiency of the process.
Keywords: cattle slurry, milking station, biogas, dark fermentation, biohydrogen, psychrophilic bacteria
dr n. wet. inż. Polak-Śliwińska Magdalena
Zastosowania spektrometrii mas w analizie mleka i produktów mleczarskich
Streszczenie: Obecnie spektrometria mas jest dominującą metodą analityczną i powszechnie stosowaną jako narzędzie badawcze w różnych dziedzinach wiedzy, jak biochemia i biotechnologia, chemia oraz inżynieria materiałowa. Na rynku, wśród wielu typów analizatorów masy, powszechnie stosowane są analizatory kwadrupolowe i analizatory czasu przelotu oraz układy tandemowe i hybrydowe, zbudowane z tego typu analizatorów. Szeroko rozpowszechnione są techniki analityczne, w których spektrometr mas jest detektorem chromatografu cieczowego i/lub gazowego, czyli urządzeń, które są wykorzystywane tam, gdzie jest konieczna analiza jakościowa i ilościowa różnych związków chemicznych, występujących w produktach mleczarskich często w bardzo małych ilościach. Celem artykułu było przybliżenie aktualnych zastosowań spektrometrii mas w analizie mleka i produktów mleczarskich.
Słowa kluczowe: spektrometria mas, metody jonizacji, analizatory masy, produkty mleczarskie
Applications of mass spectrometry in the analysis of milk and dairy products
Abstract: Today, mass spectrometry is a dominant analytical method and widely used as a research tool in various fields of knowledge, such as biochemistry and biotechnology, chemistry and materials engineering. On the market, among the many types of mass analysers, quadrupole analysers and time-of-flight analysers are commonly used, as well as tandem and hybrid systems built from these types of analysers. Analytical techniques in which the mass spectrometer is the detector of a liquid and/or gas chromatograph are widespread, devices that are used where qualitative and quantitative analysis is required of various chemical compounds that are often present in dairy products in very small quantities. The aim of this article was to provide an overview of the current applications of mass spectrometry in the analysis of milk and dairy products.
Keywords: mass spectrometry, ionisation methods, mass analysers, dairy products
dr inż. Krzysztof Bohdziewicz, mgr inż. Oskar M. Brożek
Serwatka jako nutraceutyk naszych antenatów
Streszczenie: W grupie medykamentów pozyskiwanych z mleka bardzo ważną rolę przypisywano serwatce. Znano i ceniono kilkanaście jej różnych odmian, zależnych od rodzaju mleka, czynnika powodującego jego koagulację czy wreszcie stosowanych dodatków.
Słowa kluczowe: serwatka, medycyna, nutraceutyki
Whey as a nutraceutical for our ancestors
Abstract: In the group of medicines obtained from milk, whey was assigned a very important role. A dozen or so different varieties of whey depending on the type of milk, the factor causing its coagulation and the used additives, were known and valued in the past.
Keywords: whey, medicine, nutraceutical